Suiker en zwangerschap

In de oktober blog ‘Gezond zwanger worden!’ beschreef Martijn Oudijk al de mogelijkheden om de kans op een gezonde zwangerschap te vergroten. Zwangeren letten meestal extra op hun eetpatroon. De adviezen die ze bij de verloskundige horen gaan over het vermijden van alcohol. Maar ook moet je zachte Franse kaasjes en rauw vlees laten staan als je zwanger bent. Deze producten kunnen bacteriën bevatten die je baby ziek kunnen maken, al is dit zeldzaam. De nadruk ligt op wat je ‘niet mag’ eten als je zwanger bent. Maar wat moet je dan eigenlijk wèl eten om je zwangerschap zo goed mogelijk te laten verlopen, en waarom? En wat als je suikers toch te hoog blijken te zijn in de zwangerschap?

Suiker en suikerziekte

Bij sommige zwangeren wordt een te hoog suiker in het bloed geconstateerd. Tussen de 3 en 10% van de zwangeren krijgt hiermee te maken. Dit heet zwangerschaps suikerziekte of ‘zwangerschapsdiabetes’ . Bij de meeste zwangeren normaliseren de suikers weer na de bevalling. Wat je eet heeft invloed op je bloedsuikers. Maar teveel snoep, suikerklontjes in je thee of frisdrank zijn niet de enige dingen waar je aan moet denken: sapjes en smoothies (hoe ‘gezond’ ze ook lijken) kunnen ook veel suiker bevatten. Ook (wit) brood, (witte) pasta en (witte) rijst kunnen je suikerspiegel doen stijgen. Voldoende verse groenten, peulvruchten, noten, volkoren producten en eiwitrijke producten (bijvoorbeeld vis en kip) zijn juist wel goed voor stabiele bloedsuikers. Drink het liefst water. Lichaamsbeweging, bijvoorbeeld wandelen, fietsen of zwemmen, is ook goed voor de bloedsuikerspiegel, en bovendien goed voor de zwangerschap.

Hoe weet je dat je suikers te hoog zijn?

Bij sommige zwangeren wordt een suikertest uitgevoerd om te weten te komen of de bloedsuikers te hoog zijn. Deze test wordt meestal tussen 24 en 28 weken gedaan. De test houdt in dat de bloedsuikers nuchter en na het drinken van een afgepaste hoeveelheid suikerwater (precies 75 gram) worden bepaald. Zo kan de verloskundige zien of het lichaam in staat is om suiker goed af te breken. De suikertest wordt meestal uitgevoerd als er risico factoren voor verhoogde suikers zijn: bijvoorbeeld een familielid van de zwangere heeft suikerziekte, of de zwangere zelf heeft (ernstig) overgewicht. Ook kan de verloskundige besluiten dat de test noodzakelijk is, als er tekenen van snelle groei van de baby zijn, of er veel vruchtwater om de baby heen zit.

Waarom zijn bloedsuikers in de zwangerschap belangrijk?

Zwangeren met verhoogde suikers op de suikertest, hebben iets meer kans op complicaties. Bijvoorbeeld een te grote baby, problemen bij de bevalling (bijvoorbeeld keizersnede), en ook kan de baby te lage bloedsuikers hebben na de geboorte. De kans op problemen is hoger naar mate de suikertest een hogere uitslag laat zien. Bij sterk verhoogde bloedsuiker waarden weten we dat behandeling leidt tot verbetering van de uitkomsten van de zwangerschap: minder kans op complicaties dus.

Behandeling zwangerschapssuikerziekte

De behandeling van verhoogde suikerwaarden bestaat uit het volgen van dieetadviezen. Hiervoor wordt u naar de diëtist verwezen. Ook leert u om zelf de bloedsuikers te meten door middel van een vingerprik. Soms worden er extra echo’s gemaakt, bijvoorbeeld om te kijken hoe de baby groeit. Als de suikers hoog blijven, kan het nodig zijn om je verwijzen naar de gynaecoloog en de internist. Medicatie kan dan helpen om de suikers weer op orde te krijgen.

Wat kun je zelf doen om de kans op een verhoogde suikers te verminderen?

Zorg ervoor dat je bewust bezig bent met je gezondheid en levensstijl vóórdat je zwanger wordt. Probeer zo gezond en fit mogelijk een zwangerschap in te gaan. Met name een gezond gewicht, gezond en gevarieerd eten, en voldoende lichaamsbeweging kunnen verhoogde suikers in de zwangerschap voorkomen. Win informatie in bij je huisarts of verloskundige, zij kunnen je goede informatie geven over wat belangrijk is.

Zorg dat je met een goede conditie een zwangerschap in gaat en tijdens de zwangerschap voldoende lichaamsbeweging houdt, dit vermindert de kans op een verhoogde suikerwaarden in de zwangerschap, en ook andere zwangerschapscomplicaties!

Suikerziekte en kinderwens, wat dan?

Indien u eerder zwangerschapssuikerziekte hebt gehad, is het belangrijk dat er tussen uw zwangerschappen bekeken is of de suikerwaarden weer genormaliseerd zijn. Ook als u andere risicofactoren voor suikerziekte heeft, zoals (ernstig) overgewicht, suikerziekte een familiekwaal is, of u tot een bepaalde bevolkingsgroep behoort (bv Hindoestaans, Turks of Creools) waarin veel suikerziekte voorkomt, zal de huisarts ook jaarlijks uw suikerspiegel willen controleren.

Als de suikerspiegel al voorafgaand aan de zwangerschap te hoog is, geef dan direct aan uw huisarts aan wanneer u kinderwens heeft. Dan kunt u worden doorverwezen naar de internist en de gynaecoloog om te zorgen dat uw suikers zo goed mogelijk onder controle zijn op het moment dat de zwangerschap tot stand komt. Ook kan het nodig zijn om de medicatie aan te passen omdat u zwanger wil worden. Hiermee verlaagt u de kans op complicaties zoals miskraam en aangeboren afwijkingen.

Tip! Lees meer over Ik heb diabetes en ben zwanger en diabetes tijdens en na de bevalling

Wat doen zorgverleners om de zorg voor zwangeren met verhoogde suikers te verbeteren?

De zorgverleners proberen de zorg steeds te verbeteren, ook de zorg voor zwangeren met hoge bloedsuikerwaarden. We weten dat het zinnig is om bij sterk verhoogde bloedsuikerwaarden een behandeling met dieet en bloedsuikermetingen te starten: hiermee wordt de kans op zwangerschapsproblemen kleiner. Maar of dezelfde gunstige effecten ook te verwachten zijn bij mild verhoogde bloedsuikerwaarden is niet duidelijk. De behandeling is intensief en duur, en alleen wanneer er betere uitkomsten mee te behalen zijn, is dat de moeite waard. Momenteel wordt in de TANGO-DM studie bekeken welke winst er te verwachten is bij het behandelen van mild verhoogde suikerwaarden in de zwangerschap.

In een ander onderzoek, de SUGAR-DIP studie , wordt voor zwangere vrouwen die medicatie moeten gebruiken bij zwangerschapssuikerziekte bekeken of de zorg beter kan, door de standaardbehandeling met insuline (prikken) te vergelijken met behandeling met pillen. De behandeling met pillen scheelt omdat het minder kans geeft op te lage bloedsuikers, en de zwangere zichzelf geen injecties hoeft toe te dienen. Het onderzoek bekijkt of deze pillen even goed zijn in het verbeteren van de zwangerschapsuitkomst als de insuline behandeling.

U kunt uw arts of verloskundige vragen of u in aanmerking komt voor deelname aan deze onderzoeken.

Lees ook:

- Mogelijkheden van pijnstilling bij de bevalling

- Hoe voorkom je een vroeggeboorte?